Poniższa tabela zawiera krótkie uzasadnienie każdego z wprowadzonych zapisów. Oznaczenie uzasadnień (źródeł):

A = aksjologia, T=tradycja, S=spójność,W=wyzwanie

paragraf streszczenie źródło komentarz
1.1. niezbywalne: prawo do życia i poszanowania godności człowieka jako osoby A Personalizm
1.2. republika dbająca o warunki indywidualnego i społecznego rozwoju swych obywateli AT Rzeczpospolita
1.3. Społeczeństwo spaja troska o dobro wspólne A Dobro wspólne
1.4. Hierarchia wartości podstawowych ASW Logiczna odpowiedź na konflikt wartości.
1.5. Uznanie roli chrześcijaństwa. ASW Zagrożenie dla tradycyjnych wartości.
2.1. Państwo jako dobro wspólne AT Rzeczpospolita, personalizm
2.2. Wartość suwerenności A Wartość niepodległości
2.3. Wolność jako wyzwanie do poświęcenia, oddania i służby w imię solidarności. A Personalistyczne rozumienie wolności (wolność do)
2.4. Zasada wzajemności. A Sprawiedliwość
2.5. Swoboda głoszenia różnych idei. AT Tolerancja
2.5.1. Odróżnienie spraw publicznych i prywatnych. A Ochrona prywatności.
2.5.2. Swoboda kultu religijnego A Wolność religijna
2.5.3. Tolerancja nie może być akceptacją zła. AW Granice tolerancji
3.1. Rzeczpospolita Polska jest państwem prawa. T Państwo prawa
3.2. System Prawa T Definicja aktów prawnych
3.3. Zapisy Konstytucji wymogi wobec wszelkich praw obowiązujących w państwie. TS Warunek praworządności
3.4. Ustawy o randze konstytucyjnej („ustawy konstytucyjne”). SW Jak pogodzić zachodzące zmiany ze stałością prawa?
3.5. Wyszczególnienie „ustaw konstytucyjnych”. SW Katalog „ustaw konstytucyjnych” powinien być trwały.
3.6. Tryb zmian w „ustawach konstytucyjnych” SW Możliwość zmiany prawa bez zmiany zasadniczej części Konstytucji.
3.7. Osoby sprawujące władzę mogą być pociągnięte do odpowiedzialności za złamanie prawa – chyba, że dotyczy to czynności związanych ze sprawowaniem władzy podejmowanych w dobrej wierze. TW Ograniczenie immunitetu, likwidacja Trybunału Stanu.
4.1. Państwo demokratyczne T Definicja demokracji
4.2. Samodzielność parlamentarzystów ograniczona przez referendum i etos związany z pełnioną funkcją. W Brak „pacta conventa”, możliwość organizacji wiążących referendów = kompromis w sprawie demokracji bezpośredniej.
4.3. Łamiący zasady parlamentarzyści mogą być odwoływani drogą referendum. W zwiększenie odpowiedzialności posłów
4.4. Wartość finansowania partii jako stała kwota pomnożona przez ilość wyborców. W Problem finansowego alienacji partii politycznych + eliminacja działalności politycznej z chęci zysku
4.5. Najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej jest Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. T zachowanie obecnego statusu Prezydenta z jasnym ustanowieniem zwierzchnictwa nad polityką zagraniczną i oronną
4.6. Politykę wewnętrzną państwa prowadzi Rada Ministrów. T polityka wewnętrzna domeną rządu, polityka zagraniczna – we współdziałaniu z Prezydentem
4.7. Expose i wotum zaufania dla rządu. Reguły powoływania rządu. T rząd podlega parlamentowi
4.8. Inicjatywa ustawodawcza rządu w związku z realizacją celów wyrażonych w expose lub przygotowaniem i realizacją budżetu państwa. Rozporządzenia regulujące szczegółowo sposoby działania dla realizacji celów zawartych w ustawach. TW ograniczenie inicjatywy ustawodawczej rządu do realizacji jasnych celów z expose oraz przygotowania budżetu państwa
4.9. Wybierane w wyborach tajnych, równych i powszechnych samorząd terytorialny. TW Zachowanie obecnej pozycji samorządów
4.10. Referendum lokalne może być wiążące dla reprezentujących region posłów i władz samorządowych. TW Uregulowanie sytuacji w której referendum lokalne staje się wiążące.
4.11. Parlament może zorganizować referendum ogólnopolskie, decydując czy i w jakich warunkach będzie ono wiążące dla parlamentarzystów. TW Uregulowanie warunków obowiązywania wyników referendum ogólnopolskiego
4.12. Władza polityczna jest służbą społeczeństwu. TW Wymogi wobec władz politycznych w nawiązaniu do aksjologii Konstytucji.
5.1. Prawo nie może ograniczać wolności obywateli w sposób nie dający się uzasadnić na gruncie przyjętych zasad etyki i personalistycznej koncepcji społeczeństwa. TW Wymogi wobec systemu prawa (podporządkowanego etyce)
5.2. Uznanie istnienia hierarchii praw i wprowadzenie zasad dbałości o nie – w tym wprowadzenie interpretacji prawa przez organ je stanowiący. TW Wprowadzenie jasnych reguł dbania o spójność prawa
5.3. Nad spójnością logiczną prawa o której mowa powyżej czuwa Rada Konstytucyjna. TW Wprowadzenie Rady Konstytucyjnej w miejsce Trybunału Konstytucyjnego – ma na celu likwidację twórczej interpretacji prawa (zastępowanie władzy ustawodawczej przez władzę sądowniczą)
5.4. Zmiana Konstytucji, uchwalenie lub zmiana „ustaw konstytucyjnych” wymaga akceptacji w referendum. TW Tryb uchwalania i zmian Konstytucji
5.5. Zabronione jest wprowadzanie praw, które nie są konkretne. TW Ograniczenie twórczości prawodawców..
5.6. Wymiar sprawiedliwości: sądy nadzorowane przez Sąd Najwyższy, kierowany przez Prezesa Sądu Najwyższego. TW Zachowanie struktury sądów
5.7. Sędziowie są niezawiśli w tym sensie, że nikt nie może wprost lub pośrednio wpływać na ich wyroki w konkretnej sprawie. Są jednak zobowiązani do stosowania Konstytucji i ustaw. Zasada „życzliwej interpretacji”. Wymóg stosowania zasad logiki – w tym dążenie do automatyzacji prawa. TW Jasna definicja sędziowskiej niezawisłości. Maksymalne ograniczenie uznaniowości.
6.1. Podstawą funkcjonowania gospodarki jest aktywność obywateli. Nie wolno jej ograniczać bez ważnej przyczyny. TW Swoboda działalności gospodarczej
6.2. Polska gospodarka jest zgodna z zasadami społecznej gospodarki rynkowej – nie oznacza to redystrybucji jako fundamentalnej zasady. TW Społeczna gospodarka rynkowa jako dbałość o reguły gospodarcze sprzyjające społeczeństwu (ludzie przed biznesem).
6.3. Opodatkowanie działalności gospodarczej jest sposobem zapłaty za korzyści jakie daje jej prowadzenie w danej lokalizacji. W Podatki mają przede wszystkim lokalny charakter. Społeczności lokalne składają się z nich na utrzymanie państwa. Odwrócenie hierarchii!!!
6.4. Dopuszcza się tworzenie wielu systemów wymiany towarów i usług oraz wielu systemów walutowych. Zachowanie obecnej roli NBP – poza monopolem (fikcyjnym) emisji pieniądza. W Otwartość systemu finansowego
6.5. Zadaniem państwa jest przeciwdziałanie ekonomizmowi. Może się w tym celu posługiwać systemem zasiłków i dotacji. W System zasiłków i dotacji powinien być z czasem zamieniany na udział we wpływach z podatków (na przykład w formie dochodu gwarantowanego)
7.1. Polskie siły zbrojne mają charakter obronny. T Zakaz wojen zaczepnych/
7.2. Wszyscy obywatele mają obowiązek obrony swojego państwa. T Powszechny obowiązek obrony Ojczyzny
8.1. Obywatelami RP stają się potomkowie obywateli RP. T Podsumowanie relacji państwo – obywatel.
8.2. Obywatelstwo polskie może zostać przyjęte przez inne osoby mieszkające w Polsce i akceptujące jej prawa i wartości. T
8.3. Podsumowanie obowiązków państwa wobec obywateli. T
8.4. Obowiązki obywateli wobec państwa (równość i troska o dobro wspólne). T

Najważniejsze z proponowanych zmian (w stosunku do obowiązujących obecnie zasad):

  • Wprowadzenie spójnego systemu wartości (praw podstawowych) wraz z ich hierarchią (1.4.) i uznaniem roli chrześcijaństwa (1.5);

  • Dowartościowanie tolerancji, ale też zapobieganie wykorzystywania jej do uzasadnienia zła (2.5.3);

  • Wprowadzenie „ustaw o randze konstytucyjnej” opisujących bardziej szczegółowo zasady konstytucyjne (tak by np. można się było na nie powoływać w sądzie), chronionych przed nadmierną zmiennością (3.4);

  • Ograniczenie immunitetu z jednej strony a likwidacja Trybunału Stanu z drugiej (3.7)

  • Kompromis w kwestii demokracji bezpośredniej na poziomie państwa - parlamentarzystów nadal nie obowiązują „instrukcje wyborów”, ale ogranicza się ich samodzielność przez referendum i warunki na jakich mogą być odwoływani (4.2, 4.3);

  • Wprowadzenie nowej formy finansowania partii - stała kwota pomnożona przez ilość wyborców (4.4).

  • Ograniczenie inicjatywy ustawodawczej rządu do działań wyrażonych w expose oraz budżetu (4.7, 4.8).

  • Wprowadzenie Rady Konstytucyjnej w miejsce Trybunału Konstytucyjnego – ma na celu powstrzymanie zastępowania władzy ustawodawczej przez władzę sądowniczą, wprowadzenie zasady, że niejasności prawa ma wyjaśniać organ je stanowiący (5.2, 5.3).

  • Ograniczenie rozrostu prawa - prawa mają być konkretne i logicznie spójne (5.5.);

  • Wprowadzenie społecznej gospodarki rynkowej opartej na indywidualnej przedsiębiorczości (6.1 – 6.3);

  • Otwarty system finansowy (6.4);

  • Przeciwdziałanie ekonomizmowi, pomocniczość państwa, odwrócenie roli systemu podatkowego (nie redystrybucja, ale udział w przychodach z opłaty za korzystanie z zasobów lokalnych) (6.5)